Atopische dermatitis, of atopisch eczeem, is een chronische huidontsteking die gekenmerkt wordt door een overgevoelige, droge en jeukende huid.

Een andere benaming voor atopisch eczeem is constitutioneel eczeem.

Atopisch eczeem wordt vooral bij jonge kinderen gezien. De aandoening komt erg frequent voor, bij ongeveer vijftien tot twintig procent van de Belgische kinderen. In de meeste gevallen ontstaat de aandoening voor de leeftijd van één jaar en verdwijnt ze vanzelf naarmate het kind ouder wordt. Soms kan het eczeem chronisch voortduren of keren de aanvallen op latere leeftijd terug.

Atopisch eczeem kan ook op volwassen leeftijd ontstaan.

Typisch voor de aandoening, is dat ze verloopt in opstoten (acute fase), afgewisseld door perioden met weinig tot geen klachten.
Een periode van opstoot, wordt gekenmerkt door:

• jeuk;
• rode, gezwollen huid die warm kan aanvoelen;
• bobbeltjes;
• vochtblaasjes, met eventueel vochtafscheiding (nattend eczeem).

Een acute fase kan enkele dagen tot weken aanhouden. Na een opstoot neemt de roodheid af. De huid wordt droger en gaat schilferen.  Door aanhoudend te krabben, wordt de huid dikker en kunnen er kloven ontstaan.

Bij zuigelingen komt eczeem vooral voor ter hoogte van het gelaat en de hoofdhuid. De eczeemplekken zijn vaak vochtig (nattend eczeem). Er ontstaan blaasjes op de huid waar vocht uit sijpelt. De uitslag is ringvormig en lijkt op dauwdruppels. Nattend eczeem bij kleine kinderen wordt daarom ook dauwworm genoemd.

Naarmate het kind ouder wordt, wordt het eczeem droger en ontstaan er ook eczeemplekken in de hals, nek, elleboogplooien, knieholtes, polsen en enkels. Bij volwassenen komen eczeemplekken voornamelijk voor in de hals en het gelaat.

Atopische dermatitis kan erg belastend zijn voor het dagelijks leven. De aandoening is echter niet gevaarlijk en is niet besmettelijk. Behandeling met geneesmiddelen en een aantal leefregels kunnen de klachten doen afnemen.

Lees meer

Lees minder

De precieze oorzaak van atopisch eczeem is niet gekend. Verschillende factoren spelen een rol.

Erfelijkheid en allergie

Veel patiënten met atopisch eczeem zijn allergisch voor bepaalde stoffen in de omgeving. Deze stoffen kunnen in het lichaam terecht komen via:

• de ademhaling (pollen, huisstofmijt, gras, huidschilfers van dieren,…);
• contact met de huid (nikkel, rubber,…);
• voeding (koemelk, noten, vis,…).

Atopisch eczeem komt dan ook vaak samen voor met andere allergische aandoedingen zoals allergische neusverkoudheid, astma, hooikoorts en voedselallergieën.

Erfelijkheid speelt een belangrijke rol. Wanneer één van de ouders atopisch eczeem heeft, dan heeft een kind 50 procent kans om de aandoening ook te krijgen. Indien beide ouders de aandoening hebben, dan loopt deze kans op tot 80 procent.

Niet-allergische factoren

De huid van patiënten met atopisch eczeem kan moeilijk vocht vasthouden, met vaak een (extreem) droge huid tot gevolg. Een droge huid is gevoeliger, jeukt snel en kan leiden tot een opstoot van eczeem. Daarnaast zijn er andere factoren die het eczeem kunnen verergeren:

• stress;
• ziekte, vermoeidheid;
• hormonen (menstruatie, zwangerschap);
• klimaat (extreme koude of warmte, droge of vochtige lucht);
• zweten;
• langdurig contact met water;
• kleding (wol, synthetische stoffen);
• afwasmiddel, zeep, wasmiddelen (wasverzachter).

Lees meer

Lees minder

• Beperk contact met water. Neem een korte douche met lauw water in plaats van een lange warme douche.
• Bij een jeukaanval kan je de huid afkoelen met een coldpack (in een handdoek gewikkeld) of ijsklontjes in een washandje.
• Neem onmiddellijk na het sporten een douche.
• Vermijd zeep en douche –en badschuim. Let op met geparfumeerde producten. Kies voor producten met een neutrale PH-waarde (5,5). Badolie of doucheolie kunnen wel gebruikt worden. Let er dan wel op de huid droog te deppen.
  Voor meer advies kan je terecht bij je apotheker.
• Zeep en schoonmaakproducten ontvetten de huid.  Draag steeds handschoenen bij het afwassen en schoonmaken. Kies voor schoonmaakproducten zonder parfum.
• Lucht je huis dagelijks.
• Vermijd kledij die te warm of te dik is en vermijd kledij uit wol of synthetische materialen. Katoen, linnen en zijde worden meestal wel goed verdragen.
• Hou geen dieren binnenshuis.
• Vermijd stress.

Lees meer

Lees minder

Contacteer je arts wanneer je vermoed dat jij of jouw kind last heeft van atopisch eczeem.

Wanneer de diagnose van atopisch eczeem reeds gesteld werd, raadpleeg je best een arts indien:

• de behandeling niet of onvoldoende helpt;
• het eczeem geïnfecteerd is (blaasjes met pus of gele korsten op de eczeemplekken).

Lees meer

Lees minder

Bloedtest
De arts neemt bloed bij u af. Aan dit bloedstaal worden stoffen toegevoegd waaraan u mogelijk allergisch bent (allergenen). In het bloed zitten antilichamen (IgE-antilichamen) die zich zullen hechten aan de allergenen. Daarna wordt een radioactieve stof toegevoegd, die zal binden aan het complex van allergenen en IgE. Vervolgens wordt de radioactiviteit gemeten. Hoe hoger de radioactiviteit, hoe ernstiger de allergie voor een bepaalde stof is.

Huidpriktest
Er wordt een kleine hoeveelheid van de allergene stof in de huid gespoten. Bij een allergie ontstaat er na korte tijd (15 tot 45 minuten) roodheid en zwelling.

Lees meer

Lees minder

Lees minder

Lees meer

Water

• Water en warmte drogen de huid uit. Neem een korte douche met lauw water in plaats van een lange warme douche.
• Er is geen bezwaar tegen zwemmen. Chloor in het water kan een gevoelige huid echter prikkelen en droogt de huid bovendien uit. Smeer vooraf een vette crème of zalf op de huid en douche meteen na het zwemmen om de chloor weg te spoelen. Smeer de huid ook na het zwemmen goed in.

Schoonmaken

• Kies voor meubels die je makkelijk kan afstoffen.
• Verschoon het beddengoed wekelijks (wassen op 60°C).
• Knuffels die je niet op 60°C kunt wassen, kun je ook 24 uur in de diepvriezer leggen. Spoel ze daarna uit om de dode mijten weg te spoelen.
• Vermijd tapijten in huis.
• Beperk contact met water. Let op met zeep, afwasmiddelen en waspoeders. Deze ontvetten de huid, waardoor deze gevoeliger wordt voor eczeem. Draag steeds handschoenen bij het schoonmaken (zonder latex) en draag eventueel een  katoenen handschoen binnenin. Smeer je handen vooraf in met een neutrale vochtinbrengende crème.
• Zoek naar schoonmaakmiddelen en waspoeders zonder parfum.
• Gebruik microvezeldoekjes. Deze nemen zelf vuil op en je hoeft niet zo veel water en schoonmaakmiddelen te gebruiken. Je kan deze doekjes uitwassen op 60°C.

Verluchten

• Houd je huis rookvrij.
• Lucht je huis dagelijks en laat het slaapkamerraam bij voorkeur ’s nachts open. Ademhaling bevat veel vocht, wat een negatieve invloed heeft op eczeem.
• De was binnen drogen levert vocht op in huis. Laat je was zoveel mogelijk buiten drogen.
• Los vochtproblemen in huis meteen op.

Huisdieren

• Huidschilfers van dieren kunnen aanleiding zijn van je eczeemklachten. Indien je toch een huisdier wilt houden, laat het dier dan bij voorkeur niet in huis komen.
• Indien je je dier toch in huis laat, zorg dan voor een speciale slaapplaats en voorkom dat je dier gaat zitten op zetels of stoelen die je ook zelf gebruikt. Voorzie eventueel een goed afwasbaar kussen voor jouw dier en laat het nooit toe in je slaapkamer, zeker niet op jebed.

Stress

Vermijd stress. Stress en emotionele gebeurtenissen kunnen jeuk en het eczeem verergeren.

Voeding

Schrap nooit zomaar voedingsmiddelen van het menu. Raadpleeg een arts bij vermoeden van een voedselallergie. Via onderzoek kunnen allergieën voor bepaalde voedingsstoffen opgespoord worden. verdachte voedingsmiddelen kunnen ook getest worden via een ‘eliminatie-provocatie’ test. Hiervoor houd je een dagboek bij waarin je je eczeemklachten beschrijft en noteer je precies wat je gegeten en gedronken heeft. Verdachte voedingsmiddelen worden een tijdje van het menu geschrapt. Er wordt gekeken of het eczeem vermindert of verdwijnt. Vervolgens worden de geschrapte voedingsmiddelen terug op het menu gezet om te kijken of het eczeem terugkomt. In een laatste fase worden de verdachte voedingsmiddelen terug geschrapt om te kijken of het eczeem weer verdwijnt of vermindert. Door het schrappen van bepaalde voedingsmiddelen bestaat het risico op een eenzijdige voeding. Raadpleeg daarom steeds een diëtist om een volwaardige voeding te blijven garanderen. Een diëtist kan je nadien ook advies geven met betrekking tot voedselallergie.

Zon

Zonlicht kan een positief effect hebben op eczeem. Ga er echter verstandig mee om. Teveel zonlicht is schadelijk voor de huid en verhoogt de kans op huidkanker. Ook in de schaduw of met kledij aan, heeft zonlicht al snel een gunstig effect. Gebruik steeds een zonnebrandproduct met een hoge beschermingsfactor. Laat kinderen beschermende kledij dragen, smeer ze vaak opnieuw in en houd ze zoveel mogelijk in de schaduw.

Sauna

Er is geen bezwaar tegen een saunabezoek. Bepaal voor jezelf of je dit prettig vindt. Door het zweten kan de jeuk erger worden. Neem na afloop onmiddellijk een koude douche en smeer de huid na het saunabezoek goed in met een vette crème of zalf.

Verzorgingsproducten

• Vraag advies aan je dermatoloog, arts of apotheker om te weten welke producten voor je geschikt zijn.
• Houd je huid goed vet. Gebruik minstens één maal per dag een vochtinbrengende crème, bij droog en koud weer vaker.
• Zweet kan de huid extra irriteren. Neem onmiddellijk na het sporten een korte douche en smeer de huid extra in met een neutrale, vette olie of crème.  
• Vermijd zeep en douche –en badschuim. Let op met geparfumeerde producten. Kies voor producten met een neutrale PH-waarde (5,5). Voor meer advies kan je terecht bij je apotheker.
• Voeg een neutrale badolie toe aan het water en spoel je niet af na het baden.
• Dep de huid droog met een handdoek in plaats van te wrijven. Door te wrijven maak je de huid warm, waardoor je jeuk kan krijgen.
• Smeer de huid na het wassen in met een vette, neutrale zalf of olie.
• Let op met cosmetica. Controleer het etiket op bestanddelen waarvoor je misschien gevoelig ben. De term ‘hypoallergeen’ of ‘dermatologisch getest’ is geen garantie dat het product voor je geschikt is. Probeer een nieuw product eventueel uit op een stukje gezonde huid op een onzichtbare plaats. Indien de huid na twee dagen niet heeft gereageerd, kan je het voorzichtig uitproberen in het gezicht. Begin met een klein beetje totdat je zeker bent dat het product ook in het gezicht geen reactie geeft.
• Kies bij een schilferige en droge hoofdhuid voor milde haarverzorgingsproducten. Verdun de shampoo eventueel met water om te voorkomen dat je huid teveel uitdroogt. Spoel je haren steeds goed uit met water.
• Föhnen kan de hoofdhuid irriteren.
• Let op met agressieve stoffen in producten voor haarkleuring.
• Vermijd het gebruik van scheermesjes voor het ontharen. Ontharingscrèmes, harsen, epileren of laseren hebben de voorkeur (eczeemplekken kunnen niet gelaserd worden).
• Scheer een baard bij voorkeur droog met een elektrisch toestel. Nat scheren verhoogt de kans op wondjes en droogt de huid meer uit. Gebruik geen aftershave met alcohol of parfum.

• Vermijd krabben. Krabwondjes zullen bij genezing nog meer jeuk veroorzaken.  
• Houd vingernagels kort en schoon.
• De huid open krabben gebeurt voornamelijk ’s nachts. Draag eventueel verbandhandschoenen. Trek bij kleine kinderen eventueel sokjes over de handen.
• Bij een jeukaanval kan je de huid afkoelen met een coldpack (in een handdoek gewikkeld) of ijsklontjes in een washandje.
• Blaas op de jeukende huis of klop zachtjes met de vingertoppen.
• Wrijf over de huid in plaats van de krabben, eventueel met een katoenen doekje.
• Druk tegen de jeukende plek of bind er een doek omheen.
• Dep de huid met water met een scheutje azijn erin.

Lees minder

Lees meer